Asya ve Avrupa'da listelenen şirketlerin hisseleri Pazartesi günü düştü ve New York'taki teknoloji ağırlıklı Nasdaq endeksi, yatırımcıların DeepSeek adlı startup tarafından geliştirilen yapay zeka modellerinin etkilerini sindirmesinin ardından daha düşük açılmaya hazırlanıyor.

DeepSeek AI asistanı, hafta sonu ABD ve İngiltere'de Apple uygulama mağazasında OpenAI'nin ChatGPT'sini geride bırakarak zirveye yerleşti.

ABD merkezli Nvidia, Microsoft ve Meta gibi AI ile ilgili şirketlerin hisselerinin ABD piyasaları açıldığında düşmesi bekleniyor.

DeepSeek, modellerini geliştirmek için rakiplerinden daha az çip kullandığını, bu sayede üretimlerinin daha ucuz olduğunu ve son yıllarda piyasaları canlandıran ABD şirketlerinin milyarlarca dolarlık yapay zeka harcama çılgınlığıyla ilgili soruları gündeme getirdiğini iddia ediyor.

Aralık ayında yayınlanan bir araştırma makalesine göre şirket, modelini oluşturmak için özel algoritmalar geliştirdi ve 6 milyon dolardan daha az harcama yaptı.

Nvidia'nın en gelişmiş çipleri olan H100'ler, ABD yaptırımları nedeniyle Eylül 2022'den beri Çin'e ihraç edilmesi yasaklandı. Nvidia daha sonra Çin pazarı için daha az güçlü H800 çiplerini geliştirdi, ancak bunların da geçen Ekim ayında Çin'e ihraç edilmesi yasaklandı.

DeepSeek'in en son ABD teknolojisine erişim olmadan gelişmiş bir yapay zeka modeli oluşturmadaki başarısı, Washington'un Çin'in ileri teknoloji sektörünü engelleme girişimlerinin etkinliği konusunda endişelere yol açtı.

Önde gelen bir ABD girişim sermayedarı olan Marc Andreessen, DeepSeek'in R1 modelinin lansmanını ABD-SSCB uzay yarışında önemli bir an ile karşılaştırdı ve Pazar günü X'te bunun AI'nın "Sputnik anı" olduğunu yazdı.

DeepSeek'e göre, R1 modeli "çeşitli ölçütlerde" OpenAI'nin o1-mini modelini geride bırakırken, Artificial Analysis tarafından yapılan araştırma, genel kalite açısından Google, Meta ve Anthropic tarafından geliştirilen modellerin üstünde yer alıyor.

Şirket, hisse senedi fiyatlarındaki kalıpları belirlemek için AI kullanan bir hedge fonu olan High-Flyer Capital'i yöneten girişimci Liang Wenfeng tarafından kuruldu. Liang'ın, hedge fonu tarafından finanse edilen bir hobi olarak AI modelleri geliştirmek için 2021'de Nvidia çipleri satın almaya başladığı bildirildi. 2023'te, merkezi Çin'in doğusundaki Hangzhou şehrinde bulunan DeepSeek'i kurdu.

Şirket, ticari ürünlerden ziyade tamamen araştırmaya odaklanıyor - DeepSeek asistanı ve temel kod ücretsiz olarak indirilebiliyor. Liang, Çin medyasına verdiği röportajda "Yapay zeka herkes için uygun fiyatlı ve erişilebilir olmalı" dedi. Liang ayrıca ABD ve Çin yapay zekası arasındaki farkın sadece bir ila iki yıl olduğunu söyledi.

DeepSeek gelişimi, yongalar gibi yapay zeka altyapısına sürekli yatırım yapılması gerekliliği ve ABD teknoloji şirketlerinin yapay zekadaki pazar lideri rolü konusunda şüpheler uyandırıyor ve bu da Amerikan teknoloji sektörü değerlemelerini baskı altına alma tehdidi oluşturuyor.

Pan-Avrupa Stoxx 600 endeksi Pazartesi sabahı yüzde 0,75 düştü ve teknoloji hisseleri yüzde 4,5 düştü. Hollandalı çip üreticisi ASML yüzde 8,2 düşerken, AI altyapısı için donanım sağlayan Alman Siemens Energy yüzde 4,1 ve Fransa'nın dijital otomasyon şirketi Schneider Electric yüzde 6,8 düştü.

AI'daki gelişmelerin ön saflarında yer alan çip üreticisi ve 3,5 trilyon dolarlık değerlemeyle dünyanın en değerli halka açık şirketi olan Nvidia'nın ABD'de listelenen hisseleri, piyasa öncesi işlemlerde yüzde 11'den fazla düştü.

Bu, Japon çip şirketleri Disco ve Nvidia'nın tedarikçisi olan Advantest'in sırasıyla yüzde 1,8 ve yüzde 8,6 düşüş yaşadığı Asya'daki kayıpları takip etti. ABD'de Nasdaq 100 vadeli işlemleri yüzde 2,6 düştü ve S&P 500 vadeli işlemleri yüzde 1,4 düştü.

Platform Interactive Investor'ın piyasa başkanı Richard Hunter şunları söyledi:

"Yatırımcılar son birkaç yıldır ana endekslerde görülen kazanımların çoğunu sağlayan büyüyen bir endüstriye verebileceği potansiyel zararı değerlendirmek için çabalarken, bu durum neredeyse kesinlikle kediyi güvercinlerin arasına koyacaktır.

"Daha büyük soru, yapay zekaya yapılan yüzlerce milyar dolarlık yatırımın yeniden değerlendirilmesi gerekip gerekmediği oldu."